Diamenty, czyli najcenniejsze i najtwardsze kamienie szlachetne, mogą różnić się wielkością, jakością i wagą. Od czego zależy ich ostateczna wartość? Dlaczego dwa kamienie o identycznej wielkości mogą tak bardzo różnić się ceną?
Zasada 4C – jak wyceniamy diamenty
Powszechnie przyjętym kryterium do określania wartości diamentów jest tzw. “zasada 4C”.
Są to cztery parametry, których skrót pochodzi od pierwszych liter angielskich terminów:
| carat (karat) colour (barwa) clarity (czystość) cut (szlif) |
Nie tylko wielkość diamentu wyznacza jego wartość. Zgodnie z kryterium 4C, może się zdarzyć, że mały diament cechujący się niezwykłą barwą (np. czerwoną, która jest niesamowicie rzadka!) – może być kilkusetkrotnie droższy od dużego, bezbarwnego okazu.
Parametry 4C
Carat – karat (skróty ct lub kt)
Podstawowym kryterium przy ocenie diamentów jest ich masa (przekładająca się na wielkość). Karat to podstawowa jednostka wagi kamieni szlachetnych, a więc karatami określamy również masę diamentów.
Nazwa “karat” wywodzi się od łacińskiej nazwy drzewa Ceratonia siliqua (szarańczyn strąkowy), którego nasiona mają po wysuszeniu jednakową masę – około 0,2 g. W średniowieczu służyły one właśnie do ważenia kamieni szlachetnych – wykorzystywano je jako odważniki.
0,2 g = 1 ct
1 g = 5 ct
Colour – barwa
Najczęściej używaną skalą barw diamentów jest amerykańska “skala GIA” (Gemological Institute of America) – określa stopień bezbarwności diamentu:
Wartość diamentów spada wraz z ich zażółceniem – im bardziej żółtawy, tym niższa jego wartość.
Skala GIA odnosi się do tzw. barw typowych – od bezbarwnych, po odcienie żółci i brązu. Różnice między nimi bywają bardzo subtelne, dlatego do ich określania niezbędne są odpowiednie warunki oświetleniowe oraz porównywanie do wzorców. Generalnie – im diament bardziej bezbarwny, tym wyższa jego wartość.
W branży jubilerskiej, jako najbardziej popularne przyjęły się diamenty o zabarwieniu opisywanym literami G, H, I, J. Mają one najlepszy stosunek jakości do ceny.
Poza barwami typowymi, wyróżnia się barwy fantazyjne, wobec których nie stosuje się powyższej skali. Diamenty o barwach fantazyjnych występują w naturze bardzo rzadko – są to okazy o barwach różowych, czerwonych, niebieskich i zielonych.
Clarity – czystość
Kolejnym parametrem wpływającym na wartość diamentu jest jego czystość. Im czystszy kamień, tym wyższa jest jego wartość, a mówiąc bardziej fachowo, im mniej inkluzji i skaz – tym lepiej.
Kamienie szlachetne zawsze posiadają naturalne inkluzje (“wrostki”, znamiona wewnętrzne) i skazy. Można powiedzieć, że są to mikroskopijne wrostki innych minerałów, pęknięcia, lub innego rodzaju “uszkodzenia”. Większości z nich nie zobaczymy gołym okiem, dlatego do oceny czystości diamentów wykorzystuje się lupy (standardowo o dziesięciokrotnym powiększeniu).
Czystość diamentów oznaczamy w następujący sposób:
Cut – szlif
Szlif diamentu to sposób jego obróbki – nadanie mu określonej formy z uwzględnieniem właściwych proporcji oraz wykończenia. Precyzyjniej mówiąc, szlifierze nadają diamentom parametry, czyli proporcjonalny stosunek części kamienia oraz odpowiednią ilość i symetrię fasetek (“ścianek”).
Szlif powinien wydobyć z kamienia jego walory estetyczne oraz nadać mu jak najbardziej korzystny efekt optyczny (“odblaski”).
Parametry szlifu wpływają na ilość odbijanego przez kamień światła. Szlifierze często decydują się na wycięcie nieco mniejszego brylantu, aby zapewnić lepsze proporcje szlifu, który będzie się cechował tzn. większym “ogniem” (odblaskami).
Tylko prawidłowo wykonany szlif pozwala dostrzec “brylancję” diamentu, czyli całkowite wewnętrzne odbicie światła od wewnętrznych oraz zewnętrznych powierzchni.
Jakość szlifu ma duży wpływ na finalną wartość kamienia, a jego ocena to najtrudniejsza część procesu wyceny kamienia.
Szlif jubilerski ocenia się w skali:
Rodzaje podstawowych szlifów stosowanych w jubilerstwie:
|
BRYLANT to nazwa oszlifowanego diamentu o szlifie brylantowym. Każdy brylant jest diamentem, ale nie każdy diament jest brylantem. |
Certyfikaty – czyli nieformalne “piąte C”
Diamenty mogą posiadać certyfikat poświadczający ich autentyczność. Istnieją 3 najważniejsze międzynarodowe laboratoria wydające takie certyfikaty:
GIA – Gemological Institute of America, które jest najpotężniejszym laboratorium gemmologicznym na świecie;
HRD – The Diamond High Council (Hoge Raad voor Diamant) – jest to europejski odpowiednik GIA, z siedzibą w belgijskiej Antwerpii, która od wieków uważana jest za stolicę handlu diamentami;
IGI – International Gemological Institute – powstało w Antwerpii, a obecnie szczyci się największą liczbą filii na świecie.
Na certyfikacie znajdziemy zazwyczaj takie informacje, jak:
Numer na certyfikacie powinien korespondować z laserowo wygrawerowanym numerem na rondyście diamentu.
Amatorowi bardzo trudno jest samodzielnie ocenić jakość i autentyczność diamentu. W tym celu, zachęcamy do kontaktu z ekspertami.
